بحران محصول در هوش مصنوعی متا؛ میلیاردها دلار هزینه بدون خروجی روشن

در حالی که موج سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی با سرعتی بی‌سابقه در جریان است، متا بیش از هر زمان دیگری درگیر هزینه‌های عظیم زیرساختی شده است. شرکت تحت رهبری مارک زاکربرگ در گزارش مالی تازه خود اعلام کرد که مخارج عملیاتی‌اش طی یک سال هفت میلیارد دلار افزایش یافته و هزینه‌های سرمایه‌ای نیز به ۲۰ میلیارد دلار رسیده است. بیشتر این هزینه‌ها صرف جذب استعدادهای برتر در حوزه هوش مصنوعی و ساخت مراکز داده جدید شده‌اند—بدون آنکه هنوز محصولی درآمدزا از دل این سرمایه‌گذاری عظیم بیرون آمده باشد.

زاکربرگ در پاسخ به نگرانی تحلیل‌گران درباره حجم سرمایه‌گذاری گفت:

«ما در تلاشیم ظرفیت محاسباتی مورد نیاز برای پژوهش‌های هوش مصنوعی و پروژه‌های جدید را با سرعت فراهم کنیم. مدل‌های تازه ما در Superintelligence Lab قابلیت‌هایی خواهند داشت که در هیچ جای دیگر دیده نمی‌شود.»

اما این سخنان نتوانست وال‌استریت را آرام کند؛ ارزش سهام متا تا پایان هفته ۱۲ درصد سقوط کرد و بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار از ارزش بازار این شرکت از بین رفت.
با وجود سود ۲۰ میلیارد دلاری در سه‌ماهه اخیر، این نخستین بار است که تأثیر مستقیم هزینه‌های هوش مصنوعی بر سودآوری شرکت آشکار شده است. پرسش اصلی سرمایه‌گذاران این است: این هزینه‌ها دقیقاً به چه محصولی منتهی می‌شوند؟

متا هنوز پاسخی روشن ندارد. مهم‌ترین محصول فعلی‌اش، دستیار Meta AI، بیش از یک میلیارد کاربر فعال دارد اما در مقایسه با ChatGPT فاصله زیادی دارد. ابزار ویدئوساز Vibes نیز هرچند استفاده روزانه را بالا برده، تأثیر مالی چشمگیری نداشته است.
حتی عینک هوشمند Vanguard که اخیراً معرفی شده، بیشتر ادامه‌ی پروژه‌های واقعیت افزوده متاست تا محصولی مبتنی بر مدل‌های زبانی قدرتمند.

تحلیل‌گران معتقدند متا هنوز راهبرد مشخصی در اکوسیستم هوش مصنوعی ندارد؛ برخلاف شرکت‌هایی چون گوگل و انویدیا که توانسته‌اند میان هزینه‌های زیرساختی و رشد درآمدی رابطه‌ای مستقیم برقرار کنند. در همین حال، OpenAI با درآمد سالانه ۲۰ میلیارد دلاری از کاربران ChatGPT، الگویی از بازده اقتصادی سریع در سرمایه‌گذاری هوش مصنوعی ارائه کرده است—چیزی که متا هنوز فاقد آن است.

زاکربرگ وعده داده که «در ماه‌های آینده» از محصولات جدید و مدل‌های پیشرفته‌تری رونمایی کند، اما بازار نشانه‌های ملموس‌تری می‌خواهد. اگر این وعده‌ها به واقعیت نپیوندد، متا ممکن است در رقابت پرشتاب صنعت هوش مصنوعی از رهبران فعلی عقب بماند.

منبع: TechCrunch، نوشته‌ی Russell Brandom، منتشرشده در ۲ نوامبر ۲۰۲۵